İlgili kişinin şikayet yoluna başvurabilmesi için ilk olarak veri sorumlusuna Kanunun 13. Maddesi uyarında yapmış olduğu başvurunun reddedilmesi, verilen cevabın yetersiz bulunması veya 30 gün içinde başvuruya cevap verilmemiş olması gereklidir. İlgili kişilerin veri sorumlusuna başvurmadan doğrudan Kurula şikayet yoluna gitmesi mümkün değildir.
Kişisel berilerin işlenmesi kapsamında kişilik hakları ihlal edilen kişilerin, genel hükümlere göre tazminat hakları saklı tutulmuştur. Başvuru yoluna gitmenin zorunlu, şikayet yoluna gitmenin ise ihtiyari olması sebebiyle, başvurusu zımnen veya açıkça reddedilen ilgili kişinin bir yandan Kurula şikayette bulunabilmesi, diğer yandan doğrudan adli veya idari yargı yoluna gidebilmesi mümkün olacaktır.
İlgili kişinin Kurula şikayette bulunmasında öngörülen süre, veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz ve her halde başvuru tarihinden itibaren altmış gündür. Fakat Kurulun inceleme yapabilmesi için mutlaka ilgilinin şikayetine ihtiyaç yoktur. Kutulun ihlal iddiasını herhangi bir şekilde öğrenmesi durumunda resen harekete geçerek görev alanına giren konularda gerekli incelemeyi yapması yetkisi dahilindedir.
Kanunun 15. Maddesiyle, Kurul tarafından yapılacak incelemenin usul ve esasları düzenlenmiştir. Buna göre, Kurul, şikayet üzerine veya ihlal iddiasını öğrenmesi halinde resen, görev alanına giren konularda gerekli incelemeyi yapabilecektir. Bu inceleme, şikayete ya da resen öğrenilen ihlal iddiasına münhasır olacaktır.
Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanununun 6. Maddesinde belirtilen şartları taşımayan ihbar ve şikayetlere incelemeye alınmamaktadır. Veri sorumluları, Devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgeler hariç, talep edilen bilgi ve belgeleri 15 gün içinde göndermek veya gerektiğinde yerinde inceleme yapılmasına imkan sağlamak zorundadır.
Kanunda Kurulun, şikayet üzerine yapacağı inceleme sonunda cevap vermesi öngörülmüş, şikayet tarihinden itibaren altmış gün içinde herhangi bir cevap verilmezse talebin reddedilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, şikayet tarihinden itibaren altmış günlük sürenin geçmesiyle idari yargıda dava açma süresi başlayacaktır.
Kurulun, şikayet üzerine yapacağı inceleme ile ilgili olarak altmış günlük süre içerisinde bir cevap vermesi öngörülmüş ise de, resen yapacağı incelemeler yönünden herhangi bir süre öngörülmemiştir. Kurul, şikayet üzerine veya resen yapacağı incelemeler sonucunda, Kurul hükümlerinin ihlal edildiği kanaatine varırsa, tespit ettiği hukuka aykırılıkların ilgili veri sorumlusu tarafından giderilmesine karar verir ve kararı ilgililere tebliğ eder. Bu karar, tebliğden itibaren gecikmeksizin ve en geç otuz gün içinde yerine getirilecektir. Yine şikayet üzerine veya resen yapılan incelemeler sonucunda, Kanuna aykırı uygulamanın yaygın olduğu Kurul tarafından tespit edilmesi üzerinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşü de alınmak suretiyle bu konuda ilke kararı alınır ve bu karar yayımlanır.
Ayrıca Kurula, telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve açıkça hukuka aykırılık şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde, nihai karardan önce veri işlenmesinin veya verinin yurt dışına aktarılmasının durdurulmasına karar verme yetkisi verilmiştir. Kurulca verilen kararlara karşı idare mahkemelerinde dava açabilmeleri mümkündür.